Stad Antwerpen roept ondernemingen, verenigingen, organisaties en bewoners op om te investeren in grootschalige pv-installaties waarvan de stroom lokaal en liefst ook voor een sociale doelgroep ingezet kan worden. Projecten die aan deze doelstellingen voldoen krijgen financiële ondersteuning. Sam Baelus, projectleider hernieuwbare energie van stad Antwerpen, legt uit wat het doel van de oproep is en hoe die georganiseerd wordt.

Het gaat er bij de oproep om dat deelnemende partijen hun beschikbare oppervlakte met potentieel voor de plaatsing van zonnepanelen maximaal benutten en dit niet beperken tot hun eigen energiebehoefte. Bovendien vraagt de stad om voor de opgewekte energie een zo lokaal en sociaal mogelijke toepassing te vinden. “We zien namelijk ook dat steeds meer partijen, waaronder kleinere leveranciers en softwarebedrijven voor data management, mee willen doen met de energietransitie”, stelt Baelus.

Uit onderzoek van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) is namelijk gebleken dat er nog een groot onbenut potentieel is in de stad wat betreft het plaatsen van zonnepanelen. Om het potentieel aan vrije ruimte beter te benutten, biedt stad Antwerpen nu financiële steun voor grootschalige installaties met een lokale en bij voorkeur ook sociale insteek.

De oorzaak van het grote onbenutte potentieel ligt volgens Baelus onder andere aan het feit dat er in Antwerpen veel locaties wel geschikt zijn voor zonnepanelen, maar waar het eigen verbruik te laag is om rendabel te zijn. Zo zijn er in Antwerpen bijvoorbeeld veel appartementen en industriezones, waaronder de haven, met loodsen en magazijnen. “Voor deze partijen was het tot nu toe vaak niet interessant genoeg om deze daken te voorzien van zonnepanelen, omdat het eigen verbruik te laag was en het delen van stroom te ingewikkeld”, stelt Baelus.

Stad Antwerpen wil die hindernissen wegwerken door een plaatsingsoproep te koppelen aan lokale afname. Lokaal hernieuwbare energie afnemen is immers een van de manieren om de CO2-uitstoot van de stad te verminderen. In het klimaatplan van stad Antwerpen is opgenomen dat de stad in 2030 de uitstoot met 55 procent wil verlagen en tegen 2050 klimaatneutraal wil zijn.
Voor de financiële ondersteuning maakt Antwerpen 600.000 euro vrij  voor alle projecten die in aanmerking komen. “Dit is enkel voor de investeringskosten”, legt Baelus uit. Ook is er een steunplafond van 150 euro per kilowattpiek aan restvermogen opgegeven.

Groene energie voor iedereen toegankelijk maken
De oproep moet ook de toegang tot hernieuwbare en goedkopere energie voor iedereen toegankelijk maken. Het is voor mensen met een lager inkomen vaak lastig om de investering in zonnepanelen te maken. Maar ook bewoners die huren of vanwege technische redenen geen eigen installatie kunnen voorzien, krijgen dankzij deze oproep hopelijk de mogelijkheid om ook te investeren en profiteren van lokale, groene stroom. Baelus legt uit: "We zien dat vooral degenen met voldoende middelen actie ondernemen. Maar als we de klimaat- en energietransitie echt willen realiseren, moet iedereen betrokken worden. Daarom hebben we ons geëngageerd voor het Lokaal Energie-en Klimaatpact 2.1 van de Vlaamse overheid om dit te bereiken, en waarin energiegemeenschappen worden gezien als een manier om iedereen mee te krijgen."

Om deze financiële steun te krijgen, moet de reststroom van deze nieuwe pv-installaties lokaal worden afgenomen en bij voorkeur ook  sociale doelgroepen worden betrokken. "We denken bij een sociale doelgroep aan partijen die zelf niet kunnen investeren of risico lopen op armoede, zoals huurders of gebruikers van stedelijk en OCMW-patrimonium (sociale huurwoningen). Ook gemeenschapsorganisaties die iets doen voor deze doelgroep, komen in aanmerking. Bijvoorbeeld een zorginstelling waaraan hernieuwbare energie aan een goedkoper tarief geleverd kan worden, zodat er meer middelen vrijkomen om de andere doelstellingen van die instelling te behalen", legt Baelus uit.

Beoordelingskader
Om ervoor te zorgen dat het hele proces eerlijk verloopt en dat de plannen die de steun krijgen goed zijn voorbereid, heeft de stad Antwerpen een jury samengesteld. "We hebben de jury vooraf samengesteld met vijf à zes mensen die expertise hebben binnen de oproep. Dit zijn zowel collega’s als externen die werken op energie, maar ook met sociale doelgroepen, evenals mensen met ervaring in het bedrijfsleven. Op die manier hebben we voor elk beoordelingscriterium een expert in huis", aldus Baelus.

Er wordt grondig gekeken naar de aanmeldingen, legt Baelus uit. "De projectindieners gaan aan de slag binnen een beoordelingskader waarin kostenefficiëntie, sociaal en lokaal karakter en haalbaarheid centraal staan. Om voor alle deelnemende partijen tot een win-winsituatie te komen, zal de stad ook beoordelen op de prijszetting van de reststroom. Uiteraard is het ook voor de afnemers belangrijk om een goed aanbod te krijgen, zodat de nieuwe installaties nuttig aangewend kunnen worden. Projecten moeten niet alleen een lokale afnemer hebben, maar ook als voldoende haalbaar worden beoordeeld door de jury.  Hier wordt onder meer rekening gehouden met een risicoanalyse. Hoewel de uitkomst van een pilootproject onzeker kan zijn, dient de projectindiener aan te tonen dat hij zich bewust is van de risico's en alternatieven kan bieden indien nodig."

De zonnemakelaar
Naast de tijdelijke investeringsoproep voor grootschalige PV, heeft de stad Antwerpen ook een permanent aanbod via de Zonnemakelaar. Deze dienst biedt kosteloze en onafhankelijke deskundige ondersteuning aan voor eigenaars met grote daken (meer dan duizend vierkante meter) om hun zonnepotentieel optimaal te benutten. De Zonnemakelaar kan begeleiden in elke fase voorafgaand aan de installatie, van het in kaart brengen van het potentieel en het vergelijken van offertes tot het opzetten van een energiegemeenschap of het delen van energie. Waar het in Nederland nog niet toegankelijk is om lokaal energie te delen, is dit in België namelijk wel al een optie. De procedure voor het opzetten hiervan en mogelijkheden kennen echter nog verschillende hindernissen waardoor extra ondersteuning waardevol kan zijn.

De oproep werd geplaatst op 3 juli. Geïnteresseerde partijen kunnen nog tot maandag 30 september reageren op de oproep.