Het grootste zonnepark van Gelderland werd afgelopen week geopend in Winterswijk. Aan de Masterveldweg ligt een zonneweide van 61 hectare, goed voor een jaarlijkse productiecapaciteit van 71,4 gigawattuur. Die capaciteit kan alleen niet altijd geleverd worden aan het volle stroomnet. Opvallend is niet alleen de omvang van het park, maar ook de manier waarop naar omwonenden is geluisterd en de groene maatregelen die zijn genomen.

“Het is een project van grote omvang, de grootste van Gelderland. Iets om trots op te zijn. Op deze manier hebben we samen met de gemeente aan de duurzaamheidsdoelstellingen kunnen bijdragen.” Met die woorden opent energiebedrijf Statkraft het zonnepark. De gemeente Winterswijk zit nu op 80 procent van hun doelstelling om in 2030 energieneutraal te zijn.

Oost-west
Er ligt 650 kilometer staal en 1200 kilometer aan kabels, vertelt Barry Smits, projectmanager bij Statkraft. Het zonnepark bestaat uit 110.460 panelen van gemiddeld 660 wattpiek. Daarmee zal jaarlijks zo’n 71,4 gigawattuur worden opgewekt, waarmee ruim twintigduizend huishoudens in de omgeving van groene stroom worden voorzien.

De panelen zijn geplaatst in oost-west-opstelling. Daarmee is de jaaropbrengst iets lager, maar is er wel een gunstiger, wat vlakker, opwekpatroon. Er wordt meer elektriciteit in de ochtend en later op de middag opgewekt vergeleken met een zuid-opstelling. Door deze opstelling valt er ook geen schaduw van het ene op het andere paneel en is er minder grond nodig, vertelt Barry Smits.

Overcapaciteit
Momenteel kan het zonnepark nog niet optimaal gebruikmaken van de panelen die er liggen. De capaciteit die het park volgens hun netaansluiting mag terugleveren, is namelijk kleiner dan de capaciteit die het park heeft liggen. Het uitbreiden van het net duurt nog een aantal jaar, maar in 2029 zou het zonnepark zijn volledige aansluiting hebben. Die aansluiting is nu 33 megawatt, dat wordt uitgebreid naar 60 megawatt rond 2029.

Als er te veel elektriciteit wordt opgewekt in Nederland en de stroomprijs onder nul zakt, wordt het zonnepark even uitgezet. Daarom wordt er ook gewerkt aan energieopslag via een aanvraag om batterijen te kunnen plaatsen. Dat gebeurde niet tegelijk met de aanvraag van het zonnepark in 2019, omdat men toen nog minder met opslag bezig was.

Omwonenden
De gemeente Winterswijk, omwonenden en belangenpartijen konden deelnemen aan het ontwerpproces van het park. Naar aanleiding van die gesprekken is bijvoorbeeld een deel van het zonnepark afgehaald en zijn de plannen voor de natuur en biodiversiteit verder uitgewerkt.

Het realiseren van het zonnepark ging niet zonder slag of stoot: omwonenden hadden zorgen over het aanzicht, geluidsoverlast en de impact op de natuur. Ook heeft LTO een rechtszaak aangespannen tegen de bouw van het park, omdat deze in de plaats komt van landbouwgrond. Volgens de rechter mocht de bouw van het zonnepark toch beginnen en na gesprekken en informatieavonden met omwonenden zijn er compromissen gesloten.

Het park staat op 50 meter van de weg in plaats van de oorspronkelijke 10 meter, er zijn geluidsschotten geplaatst tegen het gezoem van de omvormers en de panelen komen niet boven de 1,50 meter uit. Daarnaast kunnen omwonenden straks via crowdfunding investeren in het park of ze kunnen investeren in een fonds dat zal worden gebruikt om de omgeving verder te verduurzamen.

Inheemse planten
Voorheen werd de grond waar het zonnepark staat, gebruikt voor landbouw. Om de natuur te herstellen krijgt biodiversiteit ook een plaats in het project. Het zonnepark is aangesloten op het Gelders natuurnetwerk, daarmee moet het park bijdragen aan de doelstelling om biodiversiteit in de provincie te verbeteren.

Om daaraan te werken, zijn er inheemse planten gezaaid en zijn er hagen geplant. Aan de rand van het park is de bovenlaag van de – door mest erg vruchtbare – grond afgeschraapt, om zo ruimte te geven aan hei, een plant die van origine in de regio groeit. Verder zij er speciale hekken geplaatst waar klein wild onderdoor kan, zodat zij ook van de ruimte gebruik kunnen maken. 

Het stuk grond is in principe voor de komende dertig jaar gereserveerd voor het zonnepark. Wat er na die tijd precies mee zal gebeuren, moet nog blijken. Verder staat er nog een zonnepark op de planning, niet ver van het zonnepark aan de Masterveldweg. Deze is met 10 hectare een stuk kleiner, en zal naar verwachting vanaf 2026 in gebruik worden genomen.